Groep 7/8 – Week 1/2 – Les 4

Hoe Nederland zichzelf zag in de jaren 50

Algemene informatie

  • Groep: 7 en 8
  • Tijdsduur: 50 minuten
  • Onderwerp(en): beiaard/carillon, beeld van Nederland in de jaren ‘50
  • Leergebieden: Erfgoed, geschiedenis, Nederlands, Engels, beeldend
  • Vaardigheden: Communiceren, creatief denken en handelen, samenwerken
  • Begrippen: beiaard, carillon, jaren ’50: wederopbouw
  • Kerndoelen: 7: De leerlingen leren informatie en meningen te vergelij­ken en te beoordelen in verschillende teksten; 13: De leerlingen leren informatie te verwerven uit een­voudige gesproken en geschreven Engelse teksten; 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: wereldoorlogen; televisie en computer; 54: De leerlingen leren beelden en taal te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren; 55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren; 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

Korte uitleg van de les

De leerlingen bestuderen in groepjes de klok van de eigen provincie én een klok naar keuze (uit de lijst). De laatste klok wordt aan de klas gepresenteerd.

Nodig

Leerdoelen

  • De leerlingen weten dat het Nederlandse carillon in Arlington een afspiegeling is van de Nederlandse samenleving in de jaren ‘50
  • De leerlingen kennen enkele aspecten van deze samenleving
  • De leerlingen kunnen deze aspecten vergelijken met de huidige samenleving

Aanvullende informatie

  • Deze les sluit goed aan bij tijdvak 10: tijd van televisie en computers
  • Leg eventueel van tevoren uit wat ‘op rantsoen’ betekent (producten waren nog lang na de oorlog op de bon).

Hoe Nederland zichzelf zag in de jaren 50

Introductie

Klassikaal

Haal kort terug wat er in les 2 en 3 gedaan is.

In les 2 hebben jullie twee filmpjes bekeken. Daarin kon je zien dat de klokken van Arlington rijk versierd zijn.

In les 3 hebben jullie samen het verhaal verteld van de totstandkoming van het carillon. De klokken zijn betaald door het Nederlandse volk: alle 11 provincies, allerlei groepen en bedrijven in de samenleving, ieder betaalde voor een ‘eigen klok’ en die klok werd versierd met plaatjes en woorden die bij die groep pasten. De klokken moesten de hele Nederlandse samenleving symboliseren, de samenleving uit die tijd: het begin van de jaren ’50. Dus als we nu, in onze tijd, naar die klokken kijken, dan kunnen we zien hoe de mensen in de jaren ’50 over de samenleving dachten. En hoe was dat?

Haal kort terug wat er in les 2 en 3 gedaan is.

In les 2 hebben jullie twee filmpjes bekeken. Daarin kon je zien dat de klokken van Arlington rijk versierd zijn.

Kijk samen de filmpjes over de huisvrouw in de jaren ’50 en armoede en amerikanisering in de jaren '50. De leerlingen krijgen zo een beeld van de samenleving in de jaren 50 van de vorig eeuw.

In les 3 hebben jullie samen het verhaal verteld van de totstandkoming van het carillon. De klokken zijn betaald door het Nederlandse volk: alle 11 provincies, allerlei groepen en bedrijven in de samenleving, ieder betaalde voor een ‘eigen klok’ en die klok werd versierd met plaatjes en woorden die bij die groep pasten. De klokken moesten de hele Nederlandse samenleving symboliseren, de samenleving uit die tijd: het begin van de jaren ’50. Dus als we nu, in onze tijd, naar die klokken kijken, dan kunnen we zien hoe de mensen in de jaren ’50 over de samenleving dachten. En hoe was dat?

Uitvoering

In duo's en trio's

  1. De leerlingen zoeken in de bijlage de foto van de klok van hun eigen provincie en het bijbehorende gedicht.
  2. De groepjes bestuderen het gedicht in het Nederlands en in het Engels. De Nederlandse gedichten zijn vaak nogal moeilijk te begrijpen. De Engelse zijn eigenlijk veel duidelijker. De leerlingen beschrijven in hun eigen woorden wat het gedicht betekent door de Engelse en de Nederlandse versie naast elkaar te leggen. Ze bestuderen ook de afbeelding van hun provincie. Dit is het wapen van de provincie. De leerlingen kunnen dit opzoeken op internet.
  3. Vervolgens bestuderen de leerlingen in duo’s een andere klok naar keuze, van de lijst met klokken. Zorg ervoor dat elk duo een andere klok bestudeert (en het is aan te bevelen maar één klok van de jeugd te laten kiezen, voor de variatie).
  4. De opdracht is net als bij punt 2: bestudeer het gedicht in het Engels en het Nederlands, en de afbeelding.
  5. De leerlingen tekenen de afbeelding zo goed mogelijk na en kijken daarbij goed naar de verschillende onderdelen ervan. Wat stelt het allemaal voor: kunnen ze dat zelf bedenken? Sommige dingen zijn heel duidelijk, andere dingen zijn nogal ‘poëtisch’ bedoeld en misschien moeilijk te begrijpen. De leerlingen proberen zelf het verband te leggen tussen de afbeelding, de tekst en de groep waar de klok voor gemaakt is.

Presenteren en bespreken

Bespreek het eerste onderdeel van de opdracht klassikaal na. Wat betekent het gedicht en wat stelt de afbeelding voor?

Daarna presenteren de duo’s elk hun eigen klok. De foto van de klok, samen met de eigen tekening (foto maken en uploaden) kunnen ze op het digibord presenteren. Ze vertellen voor welke groep hun klok gemaakt is, declameren het gedicht en vertellen hoe tekst en beeld samenhangen.

Nabespreken

Jullie hebben nu zo’n 10 à 15 klokken van het carillon bekeken. Bespreek met de leerlingen wat hen opvalt.

Sommige takken van industrie zijn helemaal verdwenen uit ons land, zoals de mijnbouw of het ambacht (die laatste bestaat nog wel, in de marge). Veel teksten doen erg ouderwets aan. God wordt aangehaald, of Griekse goden. De afbeeldingen doen ook vaak ouderwets aan. Dat is natuurlijk logisch. Praat met de leerlingen over verschillen met nu.

Verwoorden

Reflectie

  • Wat hebben we gedaan?
  • Vond je de klok die jij bestudeerd hebt, interessant? Waarom wel of niet?
  • Zou die klok nu nog goed passen bij onze samenleving? Waarom wel of niet?